Alicja Barszcz, 8 grudnia 2021

Twój drugi mózg, czyli oś mózgowo-jelitowa

Jak działa przewód pokarmowy? Większość z nas od razu zacznie mówić o jego funkcji trawiennej i wydalniczej. Czy jednak zastanawialiśmy się nad tym, dlaczego na myśl o smacznym obiedzie od razu zaczyna nam burczeć w brzuchu, a nerwy i stres wywołują bóle żołądka, biegunkę albo zaparcia? Okazuje się, że między przewodem pokarmowym a mózgiem istnieje niezwykła obustronna komunikacja, która odbywa się w trybie natychmiastowym. Dlaczego tak się dzieje? Postaramy się znaleźć odpowiedź na to pytanie.

Dlaczego jelita nazywane są drugim mózgiem?

Układ pokarmowy jest strukturą, która jako jedna z pierwszych funkcjonowała u naszych odległych przodków. Pierwotne organizmy praktycznie nie miały mózgu, a sieć neuronów oplatała przewód pokarmowy. Dopiero w wyniku postępującej ewolucji układ nerwowy wyodrębnił skupisko neuronów, które dziś nazywamy mózgiem.

Sam przewód pokarmowy posiada ogromną ilość neuronów i komórek glejowych, które unerwiają cały ten układ. Niezliczone połączenia i przekaźniki codziennie wykonują olbrzymią pracę i robią to praktycznie samodzielnie, bez konieczności konsultowania się z mózgiem. Aby wszystko to działało jak należy, komórki nerwowe obecne w układzie pokarmowym muszą ściśle współpracować z mikrobiotą.

W układzie pokarmowym istnieje najwięcej bakterii w całym organizmie – zarówno dobroczynnych, jak i patogennych. To tam znajduje się ponad 70 proc. tkanki, która produkuje limfocyty odpowiadające za odporność. Jelita są więc swego rodzaju centralną jednostką zarządzającą układem immunologicznym.

Okazuje się, że jelita potrafią prawidłowo funkcjonować nawet po odizolowaniu ich od mózgu. Mają też ogromny wpływ na nasze samopoczucie, przeżywane emocje, a nawet zachowanie. Po zjedzeniu czegoś smacznego odczuwamy przecież zadowolenie, a głodowi często towarzyszy zdenerwowanie.

Właśnie ze względu na samodzielność działania, wpływ na układ nerwowy, odpornościowy i hormonalny oraz obecność olbrzymiej liczby komórek nerwowych jelita nazywane są drugim mózgiem.

Oś mózgowo-jelitowa

Przez wiele lat ludziom wydawało się, że to mózg ma wpływ na jelita, a nie odwrotnie. Tymczasem prawda jest nieco inna. Wymiana informacji między tymi dwoma narządami odbywa się obustronnie.

W nabłonku jelita funkcjonuje ponad 100 mln komórek nerwowych. Mają one wpływ na nerw błędny, który biegnie w stronę mózgu. Dzięki niemu układ pokarmowy może bezpośrednio oddziaływać na mózg i przekazywać mu niezbędne informacje. W całym tym procesie istotna jest mikrobiota jelitowa, a także hormony, cząsteczki oraz neuroprzekaźniki.

Oś mózgowo-jelitowa to połączenie i komunikacja między centralnym układem nerwowym a przewodem pokarmowym. Na przewód pokarmowy składają się takie narządy jak:

· przełyk,

· żołądek,

· jelito cienkie,

· jelito grube,

· trzustka,

· wątroba.

Zarówno połączenia nerwowe, jak i immunologiczne, hormonalne oraz humoralne pozwalają na przekazywanie sygnałów z mikrobioty jelitowej do mózgu i na odwrót, czyli z mózgu do jelit.

Tym sposobem ciągły stres może doprowadzić do spadku liczebności bakterii ochronnych znajdujących się w jelitach, co często prowadzi do różnych dolegliwości i chorób – również autoimmunologicznych. Z kolei zaburzenia w mikrobiocie jelitowej mogą mieć wpływ na wystąpienie problemów z układem nerwowym oraz psychiką człowieka. Dlatego też tak często np. zespół jelita drażliwego (IBS) współistnieje z depresją, a w jego leczeniu pacjent może otrzymać od lekarza leki przeciwdepresyjne, nawet jeśli nie odczuwa bezpośrednich objawów związanych z tą chorobą psychiczną.

Co może świadczyć o zaburzeniu równowagi mikrobioty jelitowej?

W jelitach znajduje się ogromna ilość komórek odpornościowych, a ich niewłaściwe funkcjonowanie sprawia, że pojawiają się alergie.

Zła kondycja mikrobioty jelitowej może prowadzić do wzdęć, biegunek, zaparć, refluksu, bólu brzucha.

Nieprawidłowo działające jelita to bardzo często przyczyna nadwagi i otyłości.

Zachwiana równowaga jelitowa może mieć duże znaczenie dla zdrowia nie tylko fizycznego, ale też psychicznego.

W wyniku zachwiania równowagi jelitowej może pojawić się większa podatność na infekcje.

Dbanie o jelita wzmacnia mózg

Mimo że jelitowy układ nerwowy nie jest w stanie myśleć tak jak mózg, może on wpływać na stan emocjonalny i zdrowie psychiczne. Każda zmiana w jelitach ma ogromne znaczenie dla prawidłowej pracy mózgu. Dlatego też osoby z zespołem jelita drażliwego czy wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego bardzo często doświadczają stanów lękowych i depresyjnych.

Aby więc zadbać o mózg i jego prawidłową pracę, należy również skupić się na swoich jelitach, a przede wszystkim na mikrobiocie, która w nich występuje.

Poza różnorodną i zbilansowaną dietą, unikaniem stresu i wysypianiem się, warto stosować dobrej jakości probiotyk, który ma zdolność przywrócenia odpowiedniej pracy jelit. Dobre bakterie z probiotyku namnażają się w jelicie grubym i nie poddają działaniu kwasu żółciowego. Ich zwiększona obecność pomaga przywrócić równowagę mikrobioty jelitowej. Probiotyki wspierają więc organizm w walce z chorobami, które mogą pojawić się na skutek zachwiania tejże równowagi.

Warto sięgnąć po wieloszczepowy preparat, którego działanie jest udokumentowane badaniami klinicznymi, taki jak Vivomixx®. Właściwą postać warto przedyskutować z lekarzem lub farmaceutąZawiera on De Simone Formulation, czyli aż 8 szczepów bakterii probiotycznych, które zawsze występują w tych samych potwierdzonych klinicznie proporcjach. Co ważne, Vivomixx® został wskazany przez wiele organizacji zdrowotnych jako preparat wspomagający leczenie WZJG, czyli wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, IBS, czyli zespołu jelita drażliwego, a także chorób wątroby.