Dlaczego jelita chorują?

Łatwe pytania, trudne odpowiedzi

Na pytanie o to, dlaczego jelita chorują, trudno jest odpowiedzieć w sposób jednoznacznych. Mimo tego, iż medycyna rozwija się niezwykle szybko, etiologia chorób jelit wciąż nie jest w pełni poznana. W ich przypadku zdecydowanie częściej mówi się o czynnikach, które zwiększają ryzyko zachorowania, niż przyczynach sensu stricto. Pytanie o przyczyny chorób jelit jest więc pytaniem, na które odpowiedź jest niezwykle złożona.

Czynniki środowiskowe

Do czynników środowiskowych zaliczamy m.in. żywienie, aktywność fizyczną oraz stres. Dla zdrowia jelit niezwykle ważne jest utrzymanie równowagi biotycznej, gdyż to właśnie zaburzenia flory bakteryjnej mają kluczowe znaczenie dla zdrowia jelit.

Flora bakteryjna jelit zaczyna kształtować się już w życiu płodowym, ogromne znaczenie dla jej składu ma rodzaj porodu. Przewód pokarmowy dzieci urodzonych siłami natury zasiedlają zupełnie inne bakterie niż tych, które przyszły na świat poprzez cesarskie cięcie¹. Kolejnym ważnym czynnikiem jest rodzaj karmienia. Szybkie rozpoczęcie karmienia piersią wspiera prawidłową kolonizację bakterii. Mleko matki to naturalny synbiotyk, który zawiera bakterie Bifidobacterium oraz Lactobacillus, a także oligosacharydy.

Od momentu rozszerzania diety na stan zdrowia jelit ma wpływ to, jak się odżywiamy. Prawidłowa, zbilansowana dieta, uboga w produkty przetworzone jest dla naszych jelit najlepsza.

Wpływ czynników psychologicznych jest coraz bardziej dostrzegalny i odnotowywany w badaniach. Ogromne znaczenie dla zdrowia jelit ma stres, zwłaszcza przewlekły. Zaburzenia psychiczne i traumatyczne wydarzenia również mogą być tym, co negatywnie wpływa na stan zdrowia jelit. Często obserwuje się, że traumatyczne przeżycia, a także przewlekły stres, są czynnikami bezpośrednio poprzedzającymi zachorowanie na IBS².

W artykułach naukowych na temat chorób jelit znajdziemy informację, iż czynnikami powodującymi zaostrzenia objawów mogą być: wspomniany wyżej stres, brak aktywności fizycznej i palenie tytoniu. Tu zwraca się jednak uwagę na fakt, iż na podstawie badań z różnych dziedzin medycyny czynniki takie jak sposób odżywiania, pozostawanie aktywnym fizycznie, radzenie sobie ze stresem i niepalenie tytoniu mają ogólny efekt prozdrowotny, co przekłada się także na zdrowie jelit³.

Czynniki genetyczne

Badania wykazują, że czynniki genetyczne mają wpływ na występowanie chorób jelit, zarówno jeśli mowa o chorobach zapalnych, jak i zespole jelita nadwrażliwego. Czynniki genetyczne są współodpowiedzialne za pierwotne uszkodzenie błony śluzowej jelita i prowadzą w efekcie do zmiany jej czynności. Czynniki genetyczne i środowiskowe wpływają na siebie wzajemnie, przez co trudno jednoznacznie odpowiedzieć, które z nich są decydujące. Za tym, że decydujące są czynniki genetyczne, przemawia fakt, że częstość występowania IBD jest różna w poszczególnych grupach etnicznych zamieszkujących w tych samych warunkach. Z drugiej strony obserwuje się stały wzrost zachorowalności i obniżanie się wieku zachorowania na IBD, zwłaszcza w krajach wysoko uprzemysłowionych, co z kolei wskazuje na dominującą rolę czynników środowiskowych, w tym diety⁴.

Badania przeprowadzone u chorujących na IBS pokazują jasno, że średnia częstotliwość zachorowań jest różna na poszczególnych kontynentach i w różnych krajach. I tak np. we Francji IBS występuje zaledwie u 1,1 proc. populacji, a w Meksyku odsetek ten wynosi aż 35,5 proc.

Obserwuje się również rodzinne występowanie IBS, a badania pozwalają zauważyć różnicę w ilości zachorowań pomiędzy dziećmi biologicznymi a dziećmi adoptowanymi⁵.

Czynniki immunologiczne

Na częstotliwość zachorowań na IBD i IBS mają wpływ także czynniki immunologiczne, czyli takie, które związane są z odpornością organizmu, jednak i tu trzeba wskazać na zależność między czynnikami immunologicznymi a środowiskowymi, gdyż na stan mikroflory jelit mają wpływ czynniki takie jak dieta czy stres. Czynniki środowiskowe, genetyczne i immunologiczne są więc jak stykające się ze sobą koła zębate, które wzajemnie wpędzają się w ruch, a jedno z nich napędza pozostałe.

Czy mamy wpływ na zdrowie naszych jelit?

Nikt z nas nie jest w stanie siłą woli sprawić, aby jego jelita pozostały zdrowe. Nie mamy też wpływu na nasze geny. Czy to oznacza, że zdrowie naszych jelit nie zależy od nas? Niekoniecznie. Należy bowiem podkreślić rolę czynników środowiskowych w zachowaniu zdrowia jelit. Celem wszystkich tych, którzy pragną uniknąć chorób jelit, złagodzić ich objawy czy zminimalizować skutki, powinno być dbanie o prawidłową mikrobiotę jelitową. Zaburzenia mikrobioty mogą być bowiem skutkiem nieprawidłowej motoryki przewodu pokarmowego, nadwrażliwości trzewnej, zaburzenia funkcji immunologicznych błony śluzowej jelita oraz dysregulacji na poziomie ośrodkowego układu nerwowego⁶.

Utrzymaj prawidłowy mikrobiom i zachowaj zdrowie

Aby utrzymać prawidłowy mikrobiom, należy stosować odpowiednią dietę oraz sięgać po probiotyki zawierające szczepy bakterii, które pomagają zmagać się z IBS, w tym w szczególności szczepy Lactobacillus i Bifidobacterium. Te i inne szczepy bakterii zawiera probiotyk Vivomixx. To chroniona patentem kompozycja 8 szczepów probiotycznych, zawiera oryginalną formułę profesora De Simone (De Simone Formulation) o potwierdzonej jakości i działaniu, rekomendowana w wytycznych licznych towarzystw naukowych, w tym Polskiego Towarzystwa Gastroenterologicznego. Vivomixx 450 mld można stosować u dorosłych, dzieci powyżej 3. roku życia, a także u kobiet w ciąży i karmiących piersią (w przypadku ciąży i karmienia piersią szczególnie warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą). Preparat można bezpiecznie łączyć ze wszystkimi lekami.

¹ https://nanobiome.pl/jak-rodzaj-porodu-wplywa-na-bakterie-w-jelitach/.

² https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/wywiady/147999,psychiczne-objawy-zespolu-jelita-drazliwego.

³ "Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne w zespole jelita nadwrażliwego", Anna Pietrzak, Barbara Skrzydło-Radomańska, Agata Mulak, Michał Lipiński, Ewa Małecka-Panas, Jarosław Reguła, Grażyna Rydzewska.

⁴ "Rola wybranych czynników środowiskowych w etiopatogenezie nieswoistych zapaleń jelit", Barbara Kamińska, Piotr Landowski.

⁵ "Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne w zespole jelita nadwrażliwego", Anna Pietrzak, Barbara Skrzydło-Radomańska, Agata Mulak, Michał Lipiński, Ewa Małecka-Panas, Jarosław Reguła, Grażyna Rydzewska.

⁶ "Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne w zespole jelita nadwrażliwego", Anna Pietrzak, Barbara Skrzydło-Radomańska, Agata Mulak, Michał Lipiński, Ewa Małecka-Panas, Jarosław Reguła, Grażyna Rydzewska.