Choroby jelit – fakty i mity, cz. II: IBD
Nieswoiste zapalenie jelit to więcej niż jedna choroba – FAKT
Pod hasłem "nieswoiste zapalenie jelit – IBD" kryje się kilka schorzeń, należy do nich choroba Leśniowskiego-Crohna (w skrócie ChLC), wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) oraz nieokreślone zapalenie okrężnicy. Najczęściej u pacjentów diagnozowane są ChLC i WZJG, choroby te tak samo dużo łączy, jak i dzieli.
Choroba Leśniewskiego-Crohna może obejmować cały układ pokarmowy – od jamy ustnej aż do odbytu; wrzodziejące zapalenie jelita grubego, jak sama nazwa wskazuje, dotyczy wyłącznie jelita grubego.
IBD daje także pozabrzuszne objawy – FAKT
Nieswoista choroba zapalna jelit daje zarówno objawy w obrębie brzucha, jak i objawy pozabrzuszne. Do objawów brzusznych zaliczyć należy przede wszystkim biegunki, zwłaszcza jeśli oznaczają one więcej niż trzy nieuformowane stolce na dobę. Dodatkowym objawem jest krew lub ropna wydzielina w kale. Nie można rozpoznać IBD bez objawu w postaci przewlekłego bólu brzucha¹.
Do objawów pozabrzusznych należą bóle i obrzęki stawów, stany zapalne skóry, w tym rumień guzowaty, oraz stany zapalane tkanek oka. Ogólne objawy towarzyszące IBD to spadek masy ciała, podwyższona temperatura ciała i zmęczenie.
Diagnozowanie IBD jest nieskomplikowane – MIT
Proces diagnostyczny w IBD przypomina skomplikowane śledztwo, w którym w dodatku ktoś mataczy i celowo myli tropy. Postępowanie prowadzące do diagnozy jest wieloetapowe i skomplikowane. Niestety nie ma jednego badania, które mogłoby potwierdzić lub wykluczyć chorobę. Gastroenterolog, który zajmuje się pacjentem z podejrzeniem IBD, wciela się w rolę detektywa stawiającego tezy, które na podstawie informacji udzielonych przez pacjenta oraz wyników badań potwierdza lub obala. Lekarz pyta o objawy, inne choroby, przyjmowane na stałe leki, a nawet historię chorób w rodzinie.
Choroby zapalne jelit przynoszą wiele cierpienia, zwłaszcza że ich diagnostyka nie jest łatwa. Od wystąpienia objawów do diagnozy mija często kilkanaście miesięcy, a czasem nawet kilka lat. Aby ułatwić lekarzowi postawienie diagnozy, prowadź dzienniczek objawów. Źródło: Adobe Stock
W badaniu przedmiotowym lekarz ocenia jamę brzuszną, następnie kieruje na badania krwi, moczu, kału i RTG. Fundamentem diagnostyki są badania endoskopowe – kolonoskopia i gastroskopia. U niektórych pacjentów konieczne jest również wykonanie tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. U chorych, u których już zdiagnozowano IBD i rozważa się leczenie immunosupresyjne, koniecznie jest wykonanie dodatkowych badań.
Nic nie wiadomo o przyczynach IBD – MIT
Prawdą jest, że IBD ma polietiologiczną patogenezę, oznacza to, że IBD może powodować wiele czynników, do tych najczęściej wymienianych należą czynniki genetyczne, środowiskowe i immunologiczne. Rośnie liczba publikacji naukowych, które wskazują, że bardzo ważnym czynnikiem mającym wpływ na wystąpienie IBD jest stan mikrobiomu jelit. Zarówno u pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna, jak i u pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita obserwuje się obniżoną liczebność bakterii niektórych gatunków². W badaniach wykazano m.in., że maślan wytwarzany przez bakterie wycisza reakcję zapalną, łagodząc objawy stanów zapalnych jelit. Dlatego też bardzo ważne jest, aby chorzy na IBD suplementowali probiotyki.
W IBD warto przyjmować probiotyki – FAKT
Probiotyki są bardzo istotne we wsparciu leczenia IBD, ale nie każdy spełni tu swoją rolę. Chorzy na IBD powinni przyjmować te, które maja udowodnione w badaniach działanie właśnie w tym schorzeniu. Wprowadzenie ich do terapii może ograniczyć aktywność choroby i wydłużyć okres remisji, a tym samym poprawić komfort życia, a nawet zdrowie pacjenta. Do takich preparatów należy suplement diety Vivomixx zawierający aż 450 mld bakterii probiotycznych w 1 saszetce. Jest kompozycją 8 szczepów liofilizowanych żywych kultur bakterii, zawsze w tych samych sprawdzonych klinicznie proporcjach, wyhodowanych wedle tej samej chronionej patentem technologii, nazwaną De Simone Formulation. Nie zawiera składników modyfikowanych genetycznie, glutenu i laktozy. Posiada certyfikat GRAS (certyfikat bezpieczeństwa – USA) i QPS (certyfikat bezpieczeństwa – EU).
W IBD może być konieczne leczenie operacyjne – FAKT
W zaawansowanym IBD konieczne okazać może się leczenie operacyjne. U wielu pacjentów myśl o operacji budzi lęk i niechęć. Operację wykonuje się jednak tylko w uzasadnionych przypadkach, kiedy inne leczenie nie przynosi poprawy stanu zdrowia pacjenta. Operacja polega na usunięciu fragmentów jelit, co może prowadzić do konieczności wyłonienia stomii – czyli ujścia jelita przez powłoki brzucha. Pacjent ze stomią korzysta ze specjalnych jednorazowych worków, do których trafia treść naturalnie znajdująca się w jelitach.
IBD wpływa na płodność – FAKT
IBD wpływa zarówno na płodność, jak i na poziom satysfakcji z życia seksualnego chorych i ich partnerów. IBD nie powoduje niepłodności, ale chorzy bywają wycieńczeni psychicznie i fizycznie, przez co niechętnie podejmują współżycie seksualne. Dziewczęta i młode kobiety z IBD mogą mieć opóźnioną pierwszą miesiączkę lub zaburzenia cyklu menstruacyjnego, co może utrudniać zajście w ciążę. Niewielkie obniżenie płodności obserwuje się u pacjentek z ChLC³. Choć zdolność reprodukcyjna mężczyzn i kobiet z IBD na ogół nie różni się od zdolności reprodukcyjnej obserwowanej w populacji ogólnej, to wśród par, w których jeden z partnerów cierpi na IBD, obserwować można niechęć do posiadania potomstwa, ale jest ona bardziej wynikiem lęku o przekazanie choroby dziecku niż problemem z płodnością. Obawy te są uzasadnione, gdyż jeżeli u jednego z rodziców występuje IBD, ogólne ryzyko zachorowania u dziecka jest od 2 do 13 razy wyższe, a gdy chorują oboje rodzice, ryzyko wystąpienia choroby u dziecka to 30 proc.⁴
Kobiety z IBD nie powinny zachodzić w ciążę ani karmić piersią – MIT
Kobiety z IBD mogą zachodzić w ciążę. W zależności od stadium zaawansowania choroby i przyjmowanych leków możliwe jest przerwanie terapii i zmiana niektórych leków. Decyzję o ciąży najlepiej skonsultować z lekarzem prowadzącym, pozwoli to na ewentualne odstawienie wybranych leków w okresie starań o poczęcie. U kobiet ciężarnych z aktywną chorobą występuje większe ryzyko przedwczesnego porodu lub urodzenia dziecka o niskiej masie ciała niż u pacjentek w stanie remisji i zdrowych kobiet. Stan ciężarnej może mieć znaczenie także dla rodzaju porodu. W niektórych wypadkach IBD może być wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia.
Młode mamy mogą karmić piersią, ale należy o tym fakcie poinformować lekarza prowadzącego, gdyż wybranych leków nie należy stosować w trakcie karmienia piersią.
² "Znaczenie mikrobioty jelitowej w kształtowaniu zdrowia człowieka — implikacje w praktyce lekarza rodzinnego", Mirosława Gałęcka, Anna M. Basińska, Anna Bartnicka.
³ https://takedamed.pl/wp-content/uploads/sites/4/2022/06/nieswoiste-choroby-zapalne-jelit-jak-zyc-poradnik.pdf.
⁴ https://takedamed.pl/wp-content/uploads/sites/4/2022/06/nieswoiste-choroby-zapalne-jelit-jak-zyc-poradnik.pdf.