WP Ważny temat Partner edycji
WP Ważny temat Partner edycji Vivomix

Choroby jelit – fakty i mity, cz. I: IBS

Partner edycji Vivomix
Zespół jelita nadwrażliwego (w skrócie ZJN), określany także jako IBS (z angielskiego Irritable Bowel Syndrome) jest jedną z najczęściej występujących patologii układu pokarmowego. Szacuje się, że na IBS cierpi ok. 11 proc. społeczeństwa¹ na całym świecie, przy czym odsetek ten zależny jest od płci, wieku i miejsca zamieszkania. Polskie Towarzystwo Gastroenterologiczne podaje, że w Polsce na IBS cierpi 10–15 proc. populacji². Jednocześnie uznaje się, że znaczna część pacjentów z IBS jest niezdiagnozowana, a dane są niedoszacowane. Powszechność problemu, jego niejasna etiologia oraz złożoność sprawiają, że wokół IBS narosło wiele mitów, które mają się całkiem nieźle nawet w środowisku medycznym.

IBS nie jest chorobą – MIT

Przez wiele lat IBS określany był mianem przypadłości, dolegliwości, zaburzeniem funkcji układu pokarmowego. Wedle tzw. kryteriów rzymskich IBS klasyfikowany był jako zaburzenie czynnościowe, jednak kryteria uległy zaostrzeniu i tak od 2016 r. według kryteriów rzymskich IV IBS należy do chorób określanych jako zaburzenia interakcji osi jelito–mózg.

Mogłoby się wydawać, że to tylko nomenklatura, która pozostaje bez znaczenia dla samej choroby, pacjentów i towarzyszących im dolegliwości. Lekarze podkreślają jednak, że dzięki zmianom IBS przestało być postrzegane jako przypadłość psychosomatyczna.

Każdy ból brzucha to IBS – MIT

Zespół jelita nadwrażliwego określany jest przez środowisko medyczne jako "choroba, którą trzeba zrozumieć". IBS jest chorobą przewlekłą, która naraża pacjentów na długotrwałe, często wieloletnie cierpienie. Nie każdy ból brzucha jest traktowany i rozpoznawany przez lekarzy jako IBS. Diagnozę stawia się na podstawie szczegółowego wywiadu z pacjentem, uwzględniając czas trwania objawów. Wspominane wyżej kryteria rzymskie IV wprowadzają nową terminologię i podział IBS na podtypy. Od wejścia kryteriów w życie IBS dzieli się na postać biegunkową, zaparciową oraz mieszaną. Aby lekarz mógł zdiagnozować IBS, musi stwierdzić w wywiadzie z pacjentem nawracający ból brzucha, który w ciągu ostatnich 3 miesięcy występował średnio przez co najmniej jeden dzień w tygodniu. Spełnione muszą być też inne warunki – ból musi być związany z defekacją, ze zmianą częstości wypróżnień lub ze zmianą konsystencji stolca.

IBS wciąż jest chorobą nie do końca rozumianą społecznie. Objawy IBS bywają bagatelizowane przez samych chorujących, a osoba z IBS nie zawsze może liczyć na wsparcie i wyrozumiałość otoczenia, mimo tego że choroba wpływa na jej życie zawodowe i prywatne. Jeśli znasz kogoś, kto cierpi na IBS, okaż mu wsparcie.

Źródło: Adobe Stock

Mówienie, że IBS to po prostu ból brzucha, jest błędem i może prowadzić do bagatelizowania problemu.

Przyczyna IBS nie jest znana – MIT

Przez lata lekarze nie potrafili jednoznacznie twierdzić, co jest przyczyną IBS. Uznawano, że głównym powodem występowania choroby jest stres i nieodpowiednia dieta. Obecnie wiadomo, że najważniejszą rolę w rozwoju tego zaburzenia odgrywają bakterie jelitowe i że to właśnie zaburzenie mikrobiomu są przyczyną choroby. Oczywiście stres i dieta nie pozostają bez znaczenia dla stanu mikrobiomu jelit.

Chorzy na IBS mają zaburzą mikrobiotę jelitową – FAKT

Badania wykazują, że mikrobiota jelitowa pacjentów z IBS różni się od mikrobioty zdrowej części populacji. Zmiany w składzie mikrobioty u chorych z IBS obejmują m.in. zmniejszenie ilości bakterii rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium, zwiększenie ilości bakterii rodzaju Streptococcus, Escherichia coli, Clostridium spp. oraz zmiany proporcji między bakteriami typu Firmicutes a Bacteroidetes na niekorzyść tych ostatnich⁴. Dlatego niezwykle ważne jest, aby osoby z IBS dbały o swoje jelita i dążyły do tego, aby przywrócić w nich prawidłowy poziom poszczególnych szczepów bakterii. Decydującymi czynnikami pozwalającymi na zmiany w składzie mikrobioty i przywrócenie równowagi biotycznej są dieta oraz stosowanie probiotyków.

Probiotyk ma znaczenie dla powodzenia w leczeniu IBS – FAKT

Na rynku suplementów dostępnych jest wiele preparatów zawierających różne szczepy bakterii. Probiotyki należy wybierać rozważnie, tylko dobrej jakości preparat o odpowiednim składzie sprawi, że flora bakteryjna zostanie odbudowana. Dobrym wyborem będzie suplement diety Vivomixx®, jest to probiotyk wieloszczepowy o skuteczności potwierdzonej naukowo w wielu schorzeniach układu pokarmowego m.in. IBS. To jedyny preparat na polskim rynku, który zawiera unikalną mieszaninę 8 szczepów bakterii probiotycznych – De Simone Formulation. Szczepy te zostały wybrane ze względu na ich indywidualną charakterystykę oraz synergię działania. Ich wspólne działanie daje lepsze rezultaty, których pojedyncze szczepy lub inne kombinacje szczepów nie mogą wykazać.

Stres powoduje IBS – MIT

Stres może towarzyszyć IBS, ale sam w sobie nie jest jego przyczyną. W badaniach dotyczących ośrodkowego układu nerwowego z wykorzystaniem nowoczesnych technik obrazowania stwierdzono różnice pomiędzy mózgami chorych na IBS i mózgami osób zdrowych. Wykazano m.in. różnicę w regulacji emocji. Obserwacje kliniczne potwierdzają, że 50–80 proc. chorych z IBS⁵ zauważa nasileniem objawów, kiedy dochodzi do stresujących sytuacji, ale sam stres nie jest indywidualnym czynnikiem wywołującym chorobę.

Dieta ma znaczenie dla samopoczucia chorych na IBS – FAKT

Dieta jest niezwykle ważnym elementem leczenia IBS. Zalecana jest dieta bogata w rozpuszczalny błonnik pokarmowy i uboga w FODMAP, czyli fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli⁶. Do FODMAP zaliczamy cukry, w tym sacharozę, czyli cukier stołowy, fruktozę obecną w miodzie oraz owocach, laktozę obecną w mleku krowim, a także sorbitol występujący powszechnie w słodzikach spożywczych. Unikać należy też węglowodanów złożonych, produktów wzdymających oraz żywności przetworzonej.

Wspomniany wcześniej błonnik rozpuszczalny znajduje się w świeżych warzywach i owocach oraz nasionach babki płesznik, babki lancetowatej i babki jajowatej, zawierają go też otręby owsiane, jęczmień oraz fasola.

Ważne jest nie tylko co, ale także jak się je. Zalecane jest spożywanie posiłków o stałych porach, w małych porcjach. Jeść należy bez pośpiechu, dokładnie przeżuwając pokarmy.

¹https://ptmr.info.pl/wp-content/uploads/2020/09/Rekomendacje-diagnostyczno-terapeutyczne-w-zespole-jelita-nadwrazliwego-2018.pdf

² "Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych", t. 3, nr 2, Krystian Adrych Katedra i Klinika Gastroenterologii i Hepatologii, Gdański Uniwersytet Medyczny.

³ https://www.termedia.pl/gastroenterologia/Polskie-i-amerykanskie-wytyczne-dotyczace-IBS-Proste-rozpoznanie-jakie-leczenie-,44088.html.

⁴ https://ptmr.info.pl/wp-content/uploads/2020/09/Rekomendacje-diagnostyczno-terapeutyczne-w-zespole-jelita-nadwrazliwego-2018.pdf.

⁵ https://ptmr.info.pl/wp-content/uploads/2020/09/Rekomendacje-diagnostyczno-terapeutyczne-w-zespole-jelita-nadwrazliwego-2018.pdf.

⁶ https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitogrube/80662,zespol-jelita-drazliwego.

⁷ https://ptg-e.org.pl/wp-content/uploads/2022/03/Wytyczne-IBS-pol-2018.pdf.

⁸ https://ptg-e.org.pl/wp-content/uploads/2022/03/Wytyczne-IBS-pol-2018.pdf.